در علم طبیعیات باستانی، دانشمندان بر این عقیده بودند که جهان هستی بر پایه چهار عنصر اساسی استوار است: آتش، هوا، آب، و خاک. بدن انسان نیز به عنوان موجودی که در این آفرینش به سر می برد، دارای «چهار خلط» می باشد که اصطلاحاً به آن ها «اخلاط اربعه» گفته می شود.
بر این اساس، 9 مزاج در میان انسان ها وجود دارد:
- مزاج گرم
- مزاج تر
- مزاج سرد
- مزاج خشک
- مزاج گرم و تر (دموی)
- مزاج سرد و تر (بلغمی)
- مزاج سرد و خشک (سوداوی)
- مزاج گرم و خشک (صفراوی)
- مزاج معتدل
نشانه های مزاج ها
برای این که تشخیص بدهیم مزاج یک فرد کدام است، می توانیم علایمی را که فرد دارد مورد بررسی قرار بدهیم. از طریق این علایم به سادگی می توانیم مزاج فرد را تشحیص بدهیم.
مزاج گرم و تر (دموی)
نشانه های افرادی که مزاج گرم و تر دارند (یا دموی هستند) عبارتند از:
- پوست نرم، مرطوب و گرمی دارند.
- منافذ پوستی درشت دارند (عرق زیاد می کنند).
- رنگ پوست آنها گندمگون یا گلگون است.
- سفیدی چشم آنها به سرخی می زند.
- رنگ مردمک تیره یا سیاه است.
- رنگ موی آنها تیره (مشکی یا خرمایی) است.
- افراد پرمویی هستند.
این افراد باید غذاهایی که طبع سرد دارند مصرف کنند تا حرارت بدنشان تعدیل بشود. غذاهایی که برای افراد دموی مناسب هستند عبارتند از: آش انار، آش آلو، آب زرشک، خیار، مرکبات، ماست.
اگر این افراد همراه با غذاهای طبع گرم از غذاهای طبع سرد استفاده نکنند دچار جوش، خارش، کهیر، گر گرفتگی، بی قراری، سوزش ادرار، سوزش سر دل و آفت دهان خواهند شد.
مزاج گرم و خشک (صفراوی)
نشانه‌های تشخیص مزاج صفراوی: پوست خشک، زبر و تیره - لکه‌های قهوه‌ای روی پوست - احساس گرما در دست‌ها و پاها - رنگ ادرار زرد تیره یا قهوه‌ای - تشنگی - خشکی بینی - ترک لب‌ها - تلخی دهان - پوست زرد رنگ - سردرد - موهای خشک - شوره سر - ریزش مو و ابرو - حالت تهوع -
